PORADNIK WYBORCZY

Głosowanie przez pełnomocnika

Osoby, które nie mają jak dotrzeć do lokalu przystosowanego dla niepełnosprawnych i wyborcy powyżej 75. roku życia, mogą głosować przez pełnomocnika. Instytucję pełnomocnika wprowadzono przed ostatnimi wyborami prezydenckimi i wielu uprawnionych może jeszcze o tej możliwości nie wiedzieć. Dlatego, jeśli masz w swoim otoczeniu kogoś, kto nie może dotrzeć do lokalu z powodu niepełnosprawności albo wieku, podpowiedz mu, że może ustanowić pełnomocnika.

Za pośrednictwem pełnomocnika głosować mogą:

• wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a także wyborcy posiadający równoznaczne orzeczenie organu rentowego, czyli orzeczenie o: całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. ? emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
• niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy ? emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
• całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy ? emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
• orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów;
• orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidów;
• osoby ? stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny;
• wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 75 lat – niezależnie od stanu zdrowia.

Pełnomocnikiem może zostać osoba:

• wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający jej pełnomocnictwa;
• posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania.

ALE:

• pełnomocnikiem nie może być członek komisji „macierzystej” dla udzielającego pełnomocnictwa, mąż zaufania, ani żaden z kandydatów;
• w większości przypadków można przyjąć pełnomocnictwo tylko od jednej osoby;
• pełnomocnictwa od dwóch osób można przyjąć jedynie wtedy, kiedy przynajmniej jedną z tych osób jest: wstępny (ojciec, matka, dziadek, babka, itd.), zstępny (syn, córka, wnuk, wnuczka, itd.), małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli.

Żeby udzielić pełnomocnictwa trzeba najpóźniej 29 września złożyć odpowiedni wniosek do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w której jest się wpisanym do rejestru. Wniosek składa się na urzędowym formularzu (dostępny w urzędzie) dołączając do niego:

• pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa;
• kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności – jeżeli wyborca w dniu głosowania nie będzie miał ukończonych 75 lat;
• kopię zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego osobie mającej być pełnomocnikiem – jeżeli osoba ta nie jest ujęta w rejestrze wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa.

Uwaga! Osoba udzielająca pełnomocnictwa nie musi iść osobiście do urzędu gminy. Wniosek i potrzebne dokumenty może w jej imieniu złożyć każdy. Na podstawie tego wniosku wójt (burmistrz, prezydent) albo pracownik urzędu do tego przez wójta (burmistrza, prezydenta) upoważniony, udzieli aktu pełnomocnictwa. Jeśli jednak w złożonym wniosku znajdzie się odpowiednia prośba, osoba udzielająca aktu uda się – żeby to zrobić – do mieszkania osoby udzielającej pełnomocnictwa albo innego wskazanego przez nią miejsca (jeśli znajduje się ono na terenie gminy).

Głosowanie korespondencyjne

W tegorocznych wyborach po raz pierwszy wyborcy niepełnosprawni (o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności) będą mogli głosować również za pośrednictwem poczty. Procedura wygląda następująco:

do 19 września wyborcy niepełnosprawni mają możliwość zgłaszania w swoich urzędach gmin zamiaru głosowania korespondencyjnego (pocztowego) – zamiar ten może być zgłoszony ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Zgłoszenie powinno zawierać nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL wyborcy niepełnosprawnego, oświadczenie o wpisaniu wyborcy do rejestru wyborców w danej gminie, oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie, a także wskazanie adresu stałego zamieszkania, na który ma być wysłany pakiet wyborczy do głosowania korespondencyjnego. Do zgłoszenia dołączyć też należy kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności.

W zgłoszeniu wyborca niepełnosprawny może zażądać przesłania mu wraz z pakietem wyborczym nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a.

Najpóźniej na tydzień przed wyborami pracownik urzędu gminy lub listonosz powinien dostarczyć wyborcy pakiet zawierający: kopertę zwrotną, karty do głosowania; kopertę na karty do głosowania, instrukcję głosowania korespondencyjnego; nakładki na karty do głosowania sporządzone w alfabecie Braille’a – jeżeli wyborca zażądał ich przesłania;  oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania.

Wyborca po zakreśleniu wybranych kandydatów na kartach, wkłada je do koperty na karty do głosowania, a tę kopertę do koperty zwrotnej i przesyła na adres komisji obwodowej, do której jest zapisany. Możliwe będzie również przekazanie przesyłki listonoszowi, bez koniecznośći wizyty na poczcie. Przesyłka jest BEZPŁATNA.

Uwaga! Głosy oddane korespondencyjne powinny trafić do komisji wyborczej do chwili zakończenia głosowania. Nie należy więc zwlekać z odesłaniem przesyłki.

Koperty z głosami oddanymi pocztą przekazywane są komisjom obwodowym w godzinach głosowania. Komisja wyjmuje z koperty zwrotnej kopertę zawierającą kartę do głosowania i wrzuca ją do urny. Dzięki temu, nie jest możliwe ustalenie, na kogo dany wyborca zagłosował. Tajność głosowania zostaje zagwarantowana.

Głosowanie przy użyciu nakładki w języku Braille’a

Do 26 września wyborcy niepełnosprawni mogą też zgłaszać w urzędach gmin zamiar głosowania w lokalu wyborczym przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a. Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. W zgłoszeniu wyborca obowiązany jest wskazać właściwy dla niego obwód głosowania. Wówczas nakładka będzie dostępna w lokalu wyborczym.

Pomoc innej osoby

Zgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego, wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać inna osoba, z wyłączeniem członków komisji wyborczych i mężów zaufania. Niestety, przepisy nie precyzują jaki jest zakres dozwolonej pomocy. Należy sądzić, że obejmuje to pomoc w dotarciu do lokalu i udaniu się do miejsca przeznaczonego do oddawania głosów (kabina wyborcza, inne miejsce zapewniające tajność głosowania), odczytanie listy kandydatów, pomoc we wrzuceniu karty do urny wyborczej. Należy jednak pamiętąć, że osoba taka powinna jednak powstrzymywać się przed zachowaniami naruszającymi tajność głosowania, a czuwać nad tym powinien przewodniczący komisji obwodowej.

Wyborcy przebywający za granicą

Zgłaszanie się do spisu wyborców

Aż do 6 października istnieje możliwość zgłaszania konsulom zamiaru głosowania za granicą – zamiar ten może być zgłoszony ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Zgłoszenie powinno zawierać nazwisko i imiona, imię ojca, datę urodzenia, numer PESEL, oznaczenie miejsca pobytu wyborcy za granicą, numer ważnego polskiego paszportu a także miejsce i datę jego wydania oraz miejsce wpisania wyborcy do rejestru wyborców.

Obecność w spisie gwarantuje nam możliwość zagłosowania w wybranym lokalu wyborczym w państwie, gdzie będziemy przebywać w dniu wyborów.

Głosowanie korespondencyjne dla przebywających za granicą

W tegorocznych wyborach po raz pierwszy wyborcy przebywający za granicą będą mogli głosować również za pośrednictwem poczty. Jest jasne, że możliwość głosowania korespondencyjnego adresowana jest raczej do osób przebywających za granicą dłużej (nie w celach turystycznych). Żeby skutecznie zagłosować w ten sposób należy bowiem wskazać adres, na który ma być wysłany pakiet wyborczy. Wyborcy, którzy udają się na krótki pobyt zagraniczny i nie będą w stanie podać adresu, pod którym mogą bez problemu odebrać przesyłkę, powinni raczej skorzystać z „tradycyjnej” metody głosowania w jednej z utworzonych za granicą komisji obwodowych.

Procedura wygląda następująco:

do 26 września wyborcy przebywający za granicą mają możliwość zgłaszania konsulom zamiaru głosowania korespondencyjnego (pocztowego) – zamiar ten może być zgłoszony ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Zgłoszenie powinno zawierać nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer PESEL, oznaczenie miejsca pobytu wyborcy za granicą, numer ważnego polskiego paszportu, miejsce i datę jego wydania, miejsce wpisania wyborcy do rejestru wyborców, a także oznaczenie adresu, na który ma być wysłany pakiet wyborczy.

Najpóźniej na 10 dni przed wyborami konsul powinien przesłać wyborcy pakiet zawierający: kopertę zwrotną, karty do głosowania;  kopertę na karty do głosowania,  instrukcję głosowania korespondencyjnego oraz oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania.

Wyborca po zakreśleniu wybranych kandydatów na kartach, wkłada je do koperty na karty do głosowania, a tę kopertę do koperty zwrotnej i przesyła na adres konsula. Niestety, wyborca musi samodzielnie ponieść koszty nadania przesyłki.

Uwaga! Głosy oddane korespondencyjne powinny trafić do komisji wyborczej do chwili zakończenia głosowania. Nie należy więc zwlekać z odesłaniem przesyłki.

Co musi zrobić głosujący w lokalu wyborczym?

W dniu wyborów w lokalu wyborczym (siedzibie obwodowej komisji wyborczej) musimy okazać dokument ze zdjęciem, przy pomocy którego możliwe będzie sprawdzenie naszej tożsamości.  W przeważającej liczbie przypadków będzie to dowód osobisty, niemniej może to być także paszport, prawo jazdy. W przypadku gdy wyborca nie jest ujęty w spisie wyborców może okazać dokument ze zdjęciem stwierdzający miejsce zamieszkania np. dowód osobisty, prawo jazdy lub np. zaświadczenie zameldowania. W takim przypadku przewodniczący obwodowej komisji wyborczej powinien skontaktować się telefonicznie z wydziałem spraw obywatelskich (lub jednostką wykonującą zadania z tego zakresu) urzędu gminy (miasta) celem weryfikacji faktu zamieszkiwania wyborcy na terenie obwodu. Jeżeli weryfikacja okaże się pozytywna, wyborca zostanie dopisany do spisu wyborców w obwodowej komisji wyborczej.

Następnie wyborca otrzymuje dwie karty do głosowania – jedną z wykazem list kandydatów na posłów (w formie wielostronicowej broszury) oraz drugą – listę kandydatów na senatorów, najpewniej będzie to jedna strona. Po dokonaniu wyboru odpowiednich osób (por. linki: „Jak głosować na senatora” i „Jak głosować na posła”) karty należy wrzucić do urny wyborczej.

Jak głosować na senatora?

Należy postawić dwie krzyżujące się kreski (znak x lub coś, co x przypomina), tak aby przecięcie kresek nastąpiło w kratce obok nazwiska wybranego kandydata. Zaznaczenie większej liczby kandydatów niż jednego spowoduje, że nasz głos będzie głosem nieważnym.

Jak głosować na posła?

Zasadniczo należy dokonać wyboru jednego kandydata, stawiając znak x w kratce obok jego nazwiska, tak aby przecięcie dwóch linii nastąpiło w kratce.

Ustawa pozwala także na zaznaczenie większej liczby kandydatów z tej samej listy, niemniej w takiej sytuacji oddany głos będzie traktowany jako głos na tego z zaznaczonych kandydatów, który jest najwyżej na liście. Wolno zaznaczyć jedynie kandydatów z tej samej listy. Innymi słowy z listy tylko jednego komitetu wyborczego.

Zaznaczenie kandydatów z różnych list wyborczych sprawi, że nasz głos będzie głosem nieważnym.