Parafia Wniebowzięcia NMP w Rudach
Pierwsze wzmianki o Rudach są związane z klasztorem ojców cystersów, który został założony w pierwszej połowie XIII wieku. Książę Władysław określił wówczas prawa i przywileje zakonników, m.in. prawo do polowań, zakładania nowych wiosek oraz wyjęcie spod władzy sądowniczej księstwa. Posiadłości klasztoru sięgały po trzy mile od Raciborza, Gliwic i Koźla.
Pierwszym kościołem była niewielka drewniana świątynia wzniesiona w XIII wieku. Kolejny, murowany został konsekrowany w 1303 r. i istnieje do dzisiaj. Kościół poświęcono czci Matki Bożej Wniebowziętej. W XVII wieku świątynię przebudowano na styl barokowy. Wtedy też, na potrzeby licznych pielgrzymek, dobudowano kaplicę maryjną. Dzięki rudzkim cystersom – mistrzom industrializacji – w XVIII w. prężnie działały tu gałęzie przemysłu (wielki piec, huty, fabryki, kuźnie), kwitło życie kulturalne (teatr, szkoła muzyczna, biblioteka) i edukacyjne (studium filozoficzno-teologiczne, gimnazjum!)
Mnisi nie byli nastawieni na działalność duszpasterską, lecz z powodu braku duchowieństwa w okolicach, przejęli oni tę funkcję na swoich terenach. W ten sposób świątynia mnichów stała się kościołem parafialnym.
Cystersi przebywali w Rudach do 1810 r. Po pięciu wiekach pracy, podczas której kształtowali cywilizację i dbali o ludzkie serca i okoliczne krajobrazy, zakonnicy zostali wygnani. Na mocy zarządzenia ministerialnego postanowiono, że dobra cystersów z Rud staną się majątkiem świeckim. Przez kolejne lata cały majątek przechodził w ręce kolejnych książąt. Nakazem władz rejencji opolskiej, wkrótce po sekularyzacji, zakazano pielgrzymowania i innych obrzędów religijnych, które określono „kultywowaniem szkodliwych zwyczajów”. Pierwszy książę von Hessen-Kassel nakazał wręcz przeganianie pielgrzymów. W taki sposób życie religijne w miejscowości powoli zamierało. Następny właściciel Wiktor Maurycy Karol zu Hohenlohe-Waldenburg-Schilingsfürst zapraszał do majątku urządzonego w Opactwie znane osobistości (m.in. królów Prus, cesarza Niemiec Wilhelma II, arcyksięcia i wielkiego mistrza krzyżackiego Maksymiliana Habsburga, księżną Wiktorię – córkę królowej angielskiej). W klasztorze tętniło życie książąt raciborskich aż do 1945 r. Podczas wojny wojska Armii Czerwonej podpaliły kościół. Bezpowrotnie zniszczono aż 80% cudnego barokowego wystroju kościoła. Po wojnie świątynia została regotyzowana.
Po ustanowieniu diecezji gliwickiej w 1992 r. biskup gliwicki ks. Jan Wieczorek w 1995 r. podniósł kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Rudach do rangi Diecezjalnego Sanktuarium. W 1998 r. Skarb Państwa przekazał kompleks klasztorno-pałacowy w Rudach diecezji gliwickiej. Od tej pory zaczęły się starania i prace mające na celu przywrócenie dawnego blasku opactwu. Dziś część kompleksu jest wyremontowana a ks. Jan Rosiek, dyrektor Ośrodka Formacyjno-Edukacyjnego Diecezji Gliwickiej w Rudach dba o to aby miejsce to funkcjonowało zgodnie ze swym przeznaczeniem. Od 2009 r. kościół w Rudach ma tytuł bazyliki.
Parafia dzisiaj
Parafia Wniebowzięcia NMP w Rudach obejmuje zasięgiem Rudy, Jankowice, Rudę Kozielską, Rybnik – Stodoły, Kolonię Renerowską, Podbiałą, Przerycie i Paproć. Łącznie ponad 3,5 tys. wiernych. Od 17 sierpnia 2009 r. proboszczem parafii jest ks. Rafała Wyleżoł (wyświęcony w 1998 r.). Proboszcz praktycznie cały swój czas poświęca obecnie parafii. – Pan Bóg dał mi to zadanie, które stało się moim hobby – uśmiecha się. Wcześniejszymi zainteresowaniami księdza były kolarstwo, ogrodnictwo i wędkowanie.
Proboszcza wspiera wikary ks. Jacek Orszulak. Pomocą służą także ks. dyrektor Jan Rosiek oraz penitencjarz sanktuaryjny ks. rezydent Gotfryd Albert Fesser.
– W naszej parafii ludzi charakteryzuje wielka ofiarność, przywiązanie do kościoła i tradycji. Cieszy mnie, że pomimo rozbicia terytorialnego, ludność parafii jest ze sobą związana – mówi proboszcz Wyleżoł. Podobnie jak w innych parafiach duchowny zauważa, że wśród niektórych przedstawicieli młodego pokolenia widać niestety przejawy rozluźnienia więzi z kościołem.
Grupy parafialne
W rudzkiej parafii działają następujące grupy parafialne: Liturgiczna Służba Ołtarza (ministranci) – grupa liczy 45 osób, opiekuje się nią wikary i animator Adrian Waluga. Dzieci Maryi, pod opieką Gabrieli Dudek, liczą 15 dziewcząt. Oaza Dzieci Bożych animowana przez Danutę Rzepkę (22 dzieci), schola (14 dzieci). Żywemu Różańcowi składającemu się z 4 róż patronują św. Jadwiga, św. Kinga, św. Faustyna, św. Teresa od Dzieciątka Jezus. Jest grupa biblijna oraz młodzieżowa, która co tydzień spotyka się na parafii aby rozmawiać na tematy religijne i nie tylko.
Muzyka w parafii
Parafialny Chór im. Juliusza Rogera działa w Rudach od 1875 r. Od niemal 30 lat jego zasłużonym dyrygentem jest Krystyna Lubos. Chór występuje przy wszystkich większych uroczystościach kościelnych, daje też swoje koncerty poza parafią. W kościele służy również czterech organistów. Są nimi: Krystyna Lampert, Klaudia Zawada, Rafał Kaczorowski i Karina Markiefka.
Remonty
Najważniejszym remontem w ostatnim czasie był kompletny remont dachu kościoła Marii Magdaleny na cmentarzu. W 2012 r. sztandarowym zadaniem ma być remont ściany za prezbiterium bazyliki wraz z witrażem. Parafianie, pielgrzymi i turyści z satysfakcją patrzą na parking, który niedawno powstał staraniem gminy Kuźnia Raciborska tuż przy bazylice.
Pielgrzymki
Spośród stałych, corocznych pielgrzymek należy wymienić diecezjalne pielgrzymki: Duszpasterstwa rodzin, młodzieży (nocna!), Dzieci Maryi, ministrantów, Caritas, Żywego Różańca, dożynki, pielgrzymkę z Moraw i wiele innych z rejonów Śląska, kraju i Europy.
(woj)