Zarys Dziejów Nekropolii Raciborskich
Z okazji 20-lecia Nowin Raciborskich pragniemy Państwu przypomnieć teksty naszych nieżyjących już współpracowników. Ich spuścizna dla historii Raciborza jest nieoceniona. W pierwszym cyklu prezentujemy historię raciborskich cmentarzy autorstwa Kazimierza Świtlińskiego.
Cmentarz katolicki przy obecnej ul. Mickiewicza – Młyńskiej – Zborowej
Cmentarz założono w 1740 roku na terenie byłego cmentarza ewangelickiego, który znajdował się tu w XVI wieku. Cmentarz ten został przeznaczony do grzebania obcych i ubogich. Istniał bardzo krótko. Już w 1764 roku został zlikwidowany a teren jego zniwelowano pod plac ćwiczeń kawalerii.
Cmentarz św. Łazarza (Matki Bożej)
Pierwszym cmentarzem powstałym poza murami Starego Miasta był cmentarz na Nowych Zagrodach, w rejonie dzisiejszej ul. Wojska Polskiego i Opawskiej, o pow. 0,8 ha. Przełożony szpitala św. Łazarza, Tomasz Moczygemba przekazał teren stanowiący zapewne część dóbr szpitalnych pod cmentarz w zamian za roczny czynsz w wysokości 120 talarów, które miała otrzymywać kasa szpitalna od magistratu. Według innej wersji, teren pod cmentarz miał pochodzić z darowizny części ogrodu Nowych Zagród. Utworzony cmentarz był w zasadzie przeznaczony początkowo do grzebania zmarłych z przytułku, lecz później chowano wszystkich mieszkańców Starego Miasta i Nowych Zagród. Poświęcenia cmentarza dokonał ks. prałat Franciszek Seypold za specjalnym zezwoleniem władz biskupich w dniu 21 XII 1807 r. Na terenie cmentarza znajdował się kościółek, względnie kaplica cmentarna p.w. Matki Bożej. Budowla ta już nie istniała w 1831 roku, zaś granice cmentarza były przesuwne w kierunku na zachód już przed rokiem 1830. Do obowiązków parafii należało ponoszenie wszelkich kosztów, związanych z utrzymaniem cmentarza. Zamknięcie tegoż cmentarza nastąpiło 4 listopada 1832 roku po uruchomieniu następnego cmentarza na Nowych Zagrodach.
Cmentarz przy ul. Piotra Skargi
Powstanie tegoż cmentarza datuje się na poczatek XX wieku, a było ono związane z brakiem wolnych miejsc na cmentarzu przykościelnym. Najstarsze pochówki pochodzą prawdopodobnie z 1913 roku jednak brak pomników z tego okresu utrudnia ustalenie czasu powstania pierwszych pochówków. Wystepujące nagrobki są nagrobkami głównie wolno stojącymi, o prostych formach geometrycznych, których różnice uwidocznione są w zwieńczeniach płyt. Należą do nich pochodzące z lat 30-tych nagrobki Johanny Ploch z 1933 roku, Pawła Burzicha z 1927 roku i Aloisa Strzedulli z 1939 roku. Na uwagę zasługuje krzyż z żeliwa w stylu neogotyckim, bez daty i właściciela oraz krzyż poświęcony poległym na I wojnie światowej. Nagrobki sprzed 1939 roku rozrzucone są wśród mogił nowych. Na cmentzrzu znajdują się 23 mogiły z okresu miedzywojennego oraz 109 nagrobków z lat 1945 – 1985.
K. Świtliński