Raciborscy kawalerzyści - część 3

 

W roku 1764 w skład sztabu urzędniczego 12 pułku kirasjerów (Unterstab) wchodziły następujące osoby: kwatermistrz pułku (Regiments- Quartier- Meister) Friedrich Wilhelm Gedicke pochodzący z Berlina, pułkowy kaznodzieja polowy (Feldprediger) Adam Christian Falkenthal z Wittstock, audytor (Auditeur – osoba zajmująca się w pułku wszelkimi sprawami związanymi z sądownictwem) Christian Gottlob Schander z Cottbus, felczer (chirurg) pułkowy (Rgts. Feldscher) Christian Friedrich Budaeus z Brandenburgii, ujeżdżacz pułkowy (Bereiter) Johann Ernst Schafer z Dolnego Śląska, werblista (Pauker) Johann August Frantz rodem z Saksonii, trębacz pułkowy, dyrygent kapeli pułkowej (Stabs- Trompeter) Heinrich Fleischauer z Sachsen- Gota, żandarm pułkowy i wykonawca kar (Profos) Jakob Reisinger z Bawarii.

W latach kolejnych zachodziły zmiany kadrowe w sztabie 12 pułku. W roku 1767 pastorem i kaznodzieją pułkowym był Beniamin Gottlieb Strodt pochodzący z Dolnego Śląska. W roku 1772 stanowisko pastora pułkowego zajmował Erdmann Adolph Mannling także rodem z Dolnego Śląska. Rok późnej pastorem pułkowym był także Dolnoślązak Samuel Wilde.

W roku 1769 stanowisko żandarma (Profosa) pułkowego sprawował Georg Kalau z Prus, a w roku 1775 to samo stanowisko zajmował jego krajan Heinrich Maltzer.

W roku 1771 audytorem (urzędnikiem sądowym) w 12 pułku był Johann Karl Kragel (Krabel) z Górnego Śląska, a 4 lata później to stanowisko zajmował Georg Friedrich Blatius z Dolnego Śląska.

Z roku 1766 dysponujemy listą dezerterów z wszystkich 10 kompanii pułku, która obejmuje 131 nazwisk uciekinierów (do której wrócimy nieco później) oraz podpisy 11 oficerów i urzędników pułkowych:

• Kornet (chorąży) von Gelhorn
• Kornet von Sydov
• Kornet von Steinacker
• porucznik von Bremer
• porucznik von Sydov
• porucznik von Klock
• rotmistrz von Sydov
• rotmistrz von Rohr
• rotmistrz von Minnigerode
• major von Reibnitz
• audytor pułkowy Schander.

W roku 1783 sztab oficerski pułku ((Beim von Dallwigschen Cuirassierregiment) przedstawiał się następująco:

• Se. Excellenz Generallieut. Von Dallwig (Jego Ekscelencja generał – porucznik von Dalwig)
• Obrist (pułkownik) von Mannstein
• major von Oldenburg
• Lieutnant (porucznik) von Dallwig
• Lieutnant von Paczinsky
• Lieutnant von Thun
• Lieutnant von Wächter
• Kornet (chorąży) Graf von Ballestrem
• Kornet von Prittwitz

Kornet von Diericke

Kwatermistrzem pułkowym (Regimentsquartiermeister) był wspomniany już wyżej Schander.

W roku 1787 w samym Raciborzu stacjonowały 4 kompanie Pułku Kirasjerów von Dallwig, w sumie 16 oficerów, 234 jeźdźców, 415 członków rodzin żołnierskich, 104 służących, łącznie 796 osób należących do społeczności garnizonowej. Miasto liczyło wtedy 3272 mieszkańców.

W latach 40. XVIII wieku kaznodzieją pułkowym był magister Ernst Honers. Do roku 1802 chirurgiem pułkowym był Joachim Friedrich Otto. Leczył nie tylko żołnierzy ale pomagał też wielu potrzebującym raciborzanom. Ten lubiany i zasłużony dla mieszkańców człowiek zmarł w Raciborzu 26 października 1802 roku.

Oficerowie z najlepszych rodów

W oddziałach ciężkiej pruskiej jazdy kirasjerskiej służyli oficerowie wywodzący się z najlepszych pruskich rodów szlacheckich. Bardzo często służba w pułkach kirasjerów była odskocznią do świetnej kariery wojskowej. Był jednak mały problem. Pułki kirasjerów stacjonowały od lat 20. XVIII wieku głównie w miastach przygranicznych, oddalonych od salonów Berlina, Poczdamu czy Królewca. Po przyłączeniu Śląska do Prus garnizony kilku pułków kirasjerskich oddaliły się od centrum kraju jeszcze bardziej. Jedynie oficerowie stacjonującego we Wrocławiu pułku kirasjerów nie mogli narzekać na brak życia towarzyskiego i kulturalnego. Wielu młodych oficerów, których pułki stacjonowały na peryferiach państwa starało się uzyskać przeniesienie do głównych miast garnizonowych – Poczdamu i Berlina – nawet za cenę mniej błyskotliwej kariery wojskowej.

Oficerowie pułku w 1806 roku

Ostatni skład oficerski i urzędniczy oddziałów 12 pułku zawiera pułkowa lista osobowa i kwaterunkowa (Rang- und Quartierliste des Regiments Bünting) z 1806 roku. W pułku służyli wówczas:

• generał major Karl Wilhelm von Bünting, który patent generalski otrzymał 22 maja 1803 roku, stacjonował w Raciborzu,
• pułkownik i dowódca 12 pułku Johann Erdmann von Paczensky, patent z roku 1805, miejsce stacjonowania – Racibórz,
• pułkownik Johann Georg von Sydov, patent z roku 1805, garnizon Głogówek,
• major Karl Sylwius von Hantke, patent z roku 1798, garnizon Baborów,
• major Gotthart von Skrbensky, patent z 1804 roku, garnizon Głubczyce,
• major Johann von Hauenschild, patent z roku 1805, Racibórz,
• rotmistrz Friedrich Traugott von Ohlen, patent z roku 1803, Racibórz,
• rotmistrz Moritz von Reitzenstein, patent z 1803 roku, Baborów,
• rotmistrz Wilhelm von Holtey, patent z 1805 roku, Głogówek,
• rotmistrz Georg Christian von Pritzelwitz, patent z 1806 roku, Głubczyce,
• rotmistrz przy sztabie (Stabs- Ritmeister) Ernst Herm(ann) von Koelichen, patent z roku 1806, stacjonował w Raciborzu,
• porucznik (Premier- Leutnant) Alex Carl Graf (hrabia) von Dyh(e)r(r)n, patent z roku 1803, Racibórz,
• porucznik Carl Ludwig von Marklowsky, patent z roku 1805, Głubczyce,
• porucznik Johann Carl von Hautschamoy, patent z roku 1805, Głogówek,
• porucznik Friedrich Erdmann von Zawadzky, patent z roku 1806, Baborów,
• podporucznik (Sekond- Leutnant) Ernst von Elsner, patent z roku 1793, Racibórz,
• podporucznik Hans Graf (hrabia) von Mettich, patent z roku 1797, Głogówek,
• podporucznik Carl Wilhelm von Gentzkow, patent z roku 1797, Racibórz,
• podporucznik Heinrich von Tschirnhaus, patent z roku 1798, Baborów,
• podporucznik Anton von Paczensky, patent z roku 1798, Racibórz,
• podporucznik Ernst von Gaffron, patent z roku 1799, Głogówek,
• podporucznik Heinrich von Gusnar, patent z roku 1800, Głubczyce,
• podporucznik Ernst Georg von Kaminietz, patent z roku 1802, Racibórz,
• podporucznik Friedrich Georg von Steensen, patent z roku 1802, Racibórz,
• podporucznik Wilhelm von Thun, Patent z roku 1803, Głogówek,
• podporucznik Otto von Pastan, patent z roku 1803, Racibórz,
• podporucznik Carl von Raczek, patent z roku 1802, Baborów,
• podporucznik Johann von Brettin, patent z roku 1805, Baborów,
• podporucznik Ernst Graf von Seher, patent z roku 1805, Głubczyce,
• podporucznik Joseph von Madelinsky, patent z roku 1805, Racibórz,
• podporucznik Friedrich von Poser, patent z roku 1806, Racibórz,
• podporucznik Alexander von Johnson, patent z roku 1806, Głubczyce,
• Cornet (Kornet, Kornett – junker, chorąży) Ernst von Blasewitz, patent z roku 1805, Baborów,
• Kornet Joseph von Lippe, patent z roku 1805, Głubczyce,
• Kornet Ferdynand von Prittwitz, patent z roku 1805, Racibórz,
• Kornet Cajetan von Walewsky, patent z roku 1806, Baborów,
• Kornet Guido von Lippe, patent z roku 1806, Racibórz,
• Standarten- Junker (zastępca wachmistrza, vice - wachmistrz) Friedrich von Besse.

Sztab urzędniczy stacjonował także w Raciborzu, a w jego skład wchodzili:

 

• kwatermistrz pułkowy Karl Tcheusner rodem ze Śląska,
• kaznodzieja polowy Zacharias Frosch z Priegnitz,
• audytor pułkowy Christof Giersberg ze Śląska,
• chirurg pułkowy Gottlieb Lehmann z Brandenburgii,
• Stallmeister (koniuszy pułkowy) Carl Schandee ze Śląska.

 

Było to ostatnie zestawienie oficerów i urzędników 12 pułku kirasjerów starej armii pruskiej, który stacjonował w Raciborzu i okolicznych miejscowościach ponad pół wieku. W miesiąc po ostatnim spisie, 22 sierpnia 1806 roku, pułk dostał rozkaz wymarszu na zachód przeciw armii Napoleona. Dla raciborskich żołnierzy, jak i dla całej starej armii pruskiej, kampania ta zakończyła się tragicznie, „raciborski” pułk został częściowo rozbity, większość żołnierzy wzięto do niewoli, ostatecznie zaś oddział rozwiązano. Racibórz natomiast stracił przejściowo swój garnizon.

Piotr Sput