Rysownik, którego urzekła architektura – oczarował gotyk

Raciborski artysta Wiesław Grąziowski wnikliwie przygląda się tym perełkom europejskiej kultury, by „zapamiętać” je w rysunku lub akwareli. Realizm w jego pracach jest jednak pozorny, ponieważ tak naprawdę bawi się formą, a jego kreski często krzywe i chaotyczne dopiero w pewnej perspektywie nabierają kształtu i charakteru. – To nie jest realizm w wykonaniu architekta, gdzie równiutka kreska określa formę, a wszystko dopracowane jest w szczególe. Mało tego, celowo – pomimo, że rysunek wymagałby gładkiej powierzchni – stosuję papier akwarelowy, który pracom nadaje swoisty wyraz. – Szalenie podoba mi się, gdy faktura papieru i moje narzędzie wymuszają taki, a nie inny sposób malowania i rysowania – przyznaje artysta.

Dobre złego początki

Wiesław Grąziowski urodził się w Głubczycach, a całe dzieciństwo oraz młodość spędził w Tarnkowej nieopodal Głubczyc. Ta malutka wioska położona na uboczu, pod lasem, przy granicy z Czechami liczyła zaledwie 24 domy. Dlatego Racibórz, jak opowiada w rozumieniu aglomeracji był dla niego olbrzymim miastem. Związany jest z nim od prawie 30 lat.

– Obecnie moje wyjazdy do Wrocławia, Krakowa czy Warszawy uświadamiają mi, że nie byłem i nigdy nie będę wielkomiejskim mieszczuchem. Racibórz całkowicie zaspokaja moją potrzebę obcowania z ludźmi – zapewnia.

Przed siedmioma laty rozstał się z zawodem nauczyciela. System edukacji, a przede wszystkim reforma oświaty całkowicie rozczarowały go. Chodź dobrze wspomina początki swej przygody ze szkołą, a zwłaszcza pierwsze dziesięć lat pracy nauczycielskiej. – Czułem, że się spełniam, szczególnie wtedy, kiedy pracowałem w Studium Nauczycielskim. Moimi słuchaczami byli ludzie dorośli, którzy zajęcia z plastyki traktowali bardzo poważnie. Praca ta dawała mi bardzo dużo satysfakcji – wspomina Wiesław Grąziowski.

Niestety, po jakimś czasie zaczął się wypalać. – Kiedy cokolwiek robimy i nie widzimy tego efektów, zaczyna się zwątpienie oraz pytania o sens i celowość własnych działań. Po 20 latach pracy w szkole, z premedytacją powiedziałem sobie dość – mówi.

Świadomość bezcelowości swej pracy jako pedagoga pojawiła się w czasie, kiedy w wyniku reformy połączono muzykę i plastykę tworząc jeden przedmiot – wiedza o kulturze. Co istotne, kiedy wprowadzono nowy kierunek, nie było w Polsce ani jednego nauczyciela, który miałby przygotowanie do prowadzenia tego typu przedmiotu. Nawet dziś, z perspektywy czasu zadaje pytanie, czy koniecznie trzeba kształcić rzesze artystów? Może wystarczy wyedukować świadomych i wrażliwych na sztukę odbiorców dóbr kultury?

Rzemiosło przekute w sztukę

Artysta uważa, że swe zamiłowanie do sztuki zawdzięcza rodzinnemu umiłowaniu do rzemiosła. Krewni ze strony ojca zajmowali się m.in.: rymarstwem, kowalstwem, ciesielstwem wyrabiając przedmioty ze skóry, metalu, konstruując sanie i wozy. Ojciec pana Wiesława, pomimo że zajmował się uprawą roli, również wiele czasu spędzał na struganiu i dłubaniu, samodzielnie wykonując wszystko co było potrzebne w gospodarstwie.

Chociaż on sam od zawsze coś rysował, a w jego zeszytach szczególnie podczas nudnych lekcji zamiast notatek pojawiały się bazgroły, rodzice wybrali mu bezpieczne pod względem przyszłego zawodu technikum mechaniczne. W rezultacie, kiedy zdawał do WSP w Częstochowie był jedynym absolwentem szkoły technicznej. – Na mój wybór uczelni rodzice patrzyli bardzo sceptycznie, choć nieco uspokajał ich pedagogiczny profil uczelni. Mawiali „jak nie będziesz artystą, to przynajmniej będziesz pracował w szkole” – wspomina ich obawy.

Inspirujące malowanie

Architektura zdominowała jego twórczość, choć początkowo była traktowana jako potrzeba chwili. Stanowiła atrakcyjny motyw obrazów służących zaspokojeniu gustów turystów spragnionych tego typu pamiątek z Krakowa i innych miast. Zgłębiając tę tematykę, pan Wiesław doznał oczarowania architekturą gotycką. Po namalowaniu pięknej katedry w Koszycach, postanowił stworzyć cykl katedr europejskich, „przenosząc się” do Mediolanu, a następnie Kolonii i Paryża.

– Do dziś powstało ponad tysiąc prac. Czasami zastanawiam się, czy rysowanie i malowanie mnie nudzi i zaraz odpowiadam sobie z wielką radością – nie. Ciągle jeszcze odkrywam ciekawe miejsca – zapewnia.

Ostatnio zrealizował cykl drewnianych cerkwi bieszczadzkich. Przy okazji odkrył, że w skansenie w Sanoku stoi cerkiew przeniesiona ze wsi Grąziowa. – Po cichu myślę sobie, że może to są moje dawne rodzinne strony – żartuje artysta. Malując i rysując kościółki, skrupulatnie naśladując ich strukturę, bryłę, drewno, gonty – nigdy nie popada w obojętność, czy znużenie. Wręcz przeciwnie, to z pozoru monotonne kreskowanie nieustannie go fascynuje.

Wiesława Grąziowskiego zawsze pociągały ciekawe formy i obiekty. W ich poszukiwaniu    odwiedził Francję, Niemcy, Czechy. Zwykle w albumach szuka interesujących zdjęć, dokładnie przygląda się obiektom, a dopiero potem konfrontuje swe wyobrażenie z rzeczywistością. – Mam satysfakcję, gdy udaje mi się poczuć ducha malowanego obiektu. Zdarzają się jednak i takie, których nigdy nie namaluję, bo nie pasują do wyznawanej przez mnie filozofii życia – przyznaje.

Przed blisko dwoma laty pokusił się o namalowanie zamków transylwańskich Vlada Drakuli w Rumunii. Zachwyciły go piękne budowle i krajobrazy. Chcąc pokazać niezwykły klimat miejsca po raz pierwszy malując bryłę zamku przedstawił go na tle pejzażu. W podobny sposób malował też zamki nad Renem, malowniczo położone na górskich szczytach, otoczone winnicami.

W ostatnich latach Wiesław Grąziowski przygotował wiele takich cykli, które czasem trafiały do szuflady. Obecnie jednak owładnęła nim chęć popatrzenia na to, co już zrobił. Postanowił zebrać swoje prace i stworzyć tematyczne albumy związane z miejscem, miastem lub regionem, których zabytki dane mu było namalować.

Ewa Osiecka