Jak nie dać się nabić w butelkę?
O konsekwencjach nieprzemyślanych zakupów oraz możliwości odstąpienia od pochopnie podpisanych umów nabycia towarów oferowanych podczas prezentacji i komercyjnych wycieczek, informuje Joanna Urban – powiatowy rzecznik konsumentów.
– Coraz powszechniej organizowane są pokazy i tanie wyjazdy, jako atrakcyjna dla firm forma sprzedaży swoich produktów. Jak wpływa to na szczególnie wrażliwych na marketingowe chwyty klientów?
– Ponieważ na naszym terenie tych prezentacji organizowanych jest mnóstwo, podobnie zresztą, jak i wyjazdów, problem nieprzemyślanych zakupów pojawia się często, wręcz systematycznie. Generalnym celem tego rodzaju spotkań, podczas których zwykle oferuje się sprzęt medyczno-rehabilitacyjny, pościel, garnki itp. jest nakłonienie, jak największej liczby konsumentów do zakupienia danego towaru. Zachęcający wpływ ma zarówno atmosfera pokazu, jak też sposób przekonywania prowadzących prezentację. Osoby, które dokonały zakupu, często dopiero po fakcie zdają sobie sprawę, że był on niepotrzebny. Poza tym, bywa, że proponowany towar można znacznie taniej nabyć w sklepie.
– Co w tej sytuacji powinien zrobić klient?
– Najważniejsza w tego rodzaju zdarzeniach jest informacja, że konsumenci mogą odstąpić od umowy zawartej poza – jak ustawowo się to określa – lokalem przedsiębiorstwa, w ciągu 10 dni od jej podpisania. Nie zawsze taka informacja jest przekazywana uczestnikom, choć często znajduje się w tekście umowy. Napisana jest jednak tak malutkim drukiem, że nie każdy jest w stanie ją odnaleźć i odczytać. Ktoś, kto już podpisał umowę, a chce odstąpić od zakupu, powinien dokonać tego formalnie składając pisemną rezygnację. Może ją złożyć w formie własnego pisma lub na druku podpiętym do umowy. Czasami takie wzory oświadczeń są dołączane do umowy lub w ich treści wzmiankowane. Oświadczenie trzeba przesłać na adres firmy listem poleconym, najlepiej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Wtedy mamy pewność, że przesyłka nie zaginie, a adresat nie będzie twierdził, że do niego nie dotarła.
– A jeśli jesteśmy również w posiadaniu zakupionego towaru?
– Towar często wręczany jest na prezentacji lub dowożony zgodnie z umową przez kuriera. Dlatego oprócz oświadczenia rezygnacji, jeśli towar został już dostarczony, należy go odesłać w taki sposób, aby mieć potwierdzenie jego nadania. Istnieje bowiem konieczność udowodnienia, że wszystkie formalne wymogi zostały spełnione.
Jeżeli zapłata nastąpiła w formie gotówkowej, to wtedy sprzedawca jest zobowiązany zwrócić należność. Jeśli natomiast zakup związany był z podpisaniem umowy kredytowej, trzeba z niej zrezygnować. Jeśli klient nie został poinformowany, z którym bankiem taka umowa została spisana, wówczas obowiązek powiadomienia banku spoczywa na sprzedawcy. Konsument może sfinalizować te formalności i osobiście powiadomić bank, po uzyskaniu stosownych informacji.
– Sprzedający celowo wybierają określoną grupę osób, która zapraszana jest na pokazy lub wycieczki?
– Najczęściej są to osoby starsze, które mają czas chodzić na prezentacje. Zaproszenia zwykle formułowane są w taki sposób, że dodatkową zachętą do udziału w nich jest obietnica jakiegoś darmowego prezentu lub gadżetu.
– Na co należy zwrócić szczególnie uwagę decydując się pójść na taką prezentację?
– Należy się zastanowić czy oferowany towar faktycznie jest nam potrzebny i czy jesteśmy w stanie udźwignąć finansowo ciężar takiego zakupu. Szczególnie, że jego nabycie często wiąże się z wydatkiem sięgającym nawet kilku tysięcy złotych. Warto więc poprosić o czas na zastanowienie i spokojnie przemyśleć, czy naprawdę zakup jest nam niezbędny. Kolejną ważną rzeczą jest dokładne zapoznanie się z treścią umowy. Trzeba pamiętać, że warunki zawarte w formularzu, który podpisujemy, będą nas obowiązywać i nie ma wytłumaczenia, że ktoś nie wiedział, co podpisuje. Nie należy też działać pod wpływem chwili czy emocji. Jeśli prezentacja dotyczy sprzętu o charakterze medycznym lub rehabilitacyjnym, dowiedzmy się czy takie urządzenia można kupić gdzieś na miejscu i w jakiej cenie. Poza tym skonsultujmy z lekarzem czy są wskazane do naszych schorzeń i czy aby nam nie zaszkodzą. Bywa, że w opisie urządzenia drobnym drukiem zawarta jest informacja, kiedy nie należy stosować danego sprzętu, aby nie pogorszyć stanu zdrowia.
– Klientom oferowane są też wyjazdy po atrakcyjnej cenie do ciekawych miejsc w Polsce. Czy osoby uczestniczące w takich wycieczkach muszą dokonywać zakupów podczas organizowanych przy takiej okazji prezentacji?
– Nikt nie ma obowiązku dokonywania jakichkolwiek zakupów w trakcie takiego wyjazdu. Sugestie ze strony organizatorów są bezpodstawne i wręcz bezprawne. Osoba zapłaciła, bierze udział w wyjeździe i nie musi nic kupować tylko dlatego, że przejazd niewiele ją kosztował.
– Czy dużo konsumentów zgłasza się do pani po pomoc?
– Jeśli chodzi o umowy zawieranie poza lokalem przedsiębiorstwa to jest to przynajmniej kilka osób w miesiącu, szczególnie w okresie wzmożonych prezentacji. Zwykle interwencje dotyczą rezygnacji z zakupów. Pamiętać należy, że decydującym jest termin dokonania zakupu, bo jeśli minie 10 dni, a informacja o możliwości zwrotu odstąpienia od umowy jest zawarta w umowie, wtedy sprawa jest przesądzona.
Co ważne, towar, z którego rezygnujemy nie może być używany. Zastrzega to sobie w swej dokumentacji większość firm. Zdarza się jednak, że osoby otrzymują go po pokazie, podczas którego był demonstrowany. W konsekwencji bardzo utrudnia to drogę do zrezygnowania z danego towaru. Zdarzały się sytuacje, że sprzedano klientowi sprzęt, który był u niego prezentowany, a w oświadczeniu, które otrzymał, pisemnie jednak potwierdził, że sprzęt jest nowy, fabrycznie zapakowany. Wówczas droga do egzekwowania własnych praw jest praktycznie zupełnie zamknięta.