Kącik ZUS

Siostra w wieku 50 lat została wdową. Otrzymała rentę rodzinną po zmarłym mężu. Teraz po okresie żałoby planuje ponownie wyjść za mąż. Czy w związku z wejściem w nowy związek małżeński ZUS odbierze jej świadczenie?

Maria z Raciborza

Nie. Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Jeżeli osoba zatrudniona zmarła, to jest uznawana za całkowicie niezdolną do pracy i tym samym również w takiej sytuacji osobie uprawnionej przysługuj prawo do renty. Renta przysługuje także członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Uprawniony do wypłaty jest m.in. małżonek zmarłego, czyli wdowa lub wdowiec. Przepisy nie uzależniają prawa do takiego świadczenia od pozostawania w stanie wolnym. Tym samym powtórne wyjście za mąż nie spowoduje, że Pani siostra straci prawo do wdowiej renty. Musi być jednak spełniony warunek polegający na tym, że wdowa najpierw musi mieć ustalone prawo do renty rodzinnej, a dopiero później decyduje się na zmianę stanu cywilnego.   

---

Mam przyznaną rentę, aż do momentu osiągnięcia wieku emerytalnego. Tyle mówi się o tym, że emerytury na nowych zasad będą niższe od tych otrzymywanych obecnie, które wyliczane były na starych zasadach. Mam pytanie, czy w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego, będę mógł wybrać co chcę z ZUS dostawać: emeryturę czy rentę?

Rencista z Rybnika

Niestety, nie. W Pana sytuacji z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego zostanie przyznana emerytura z urzędu, której wysokość nie może być niższa niż wysokość pobieranej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy. Natomiast jeśli w miesiącu, w którym ukończy Pan powszechny wiek emerytalny, złoży Pan wniosek o emeryturę, to ZUS ustali prawo do emerytury na wniosek.

---

Jestem osobą bezrobotną, zarejestrowaną w PUP, jednak bez prawa do zasiłki. Ostatnio zacząłem chorować, moja choroba raczej nie rokuje wyzdrowienia. Czy miałbym szansę na otrzymanie z ZUS renty z tytułu niezdolności do pracy. Mam za sobą 26 lat pracy, 2 lata zasadniczej służby wojskowej i rok świadczenia rehabilitacyjnego. Czy to wystarczy do renty?

Czytelnik z Wodzisławia

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu po spełnieniu łącznie następujących warunków:

– trzeba zostać uznanym za niezdolnego do pracy – częściowo lub całkowicie;

– mieć wymagany okres składkowy i nieskładkowy  – dla osoby powyżej 30 roku życia czas ten wynosi co najmniej pięć lat, a okres ten musi przypadać na ostatnie 10-lecie liczone od daty złożenia wniosku lub powstania niezdolności do pracy. Warunek ten nie jest wymagany, jeśli ubezpieczony zostanie uznany za całkowicie niezdolnego do pracy i udokumentuje okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat dla mężczyzny (dla kobiet 25 lat),

– niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia rentowego  – nie później niż 18 miesięcy po jego ustaniu. Warunek ten nie jest wymagany, jeśli ubezpieczony zostanie uznany za całkowicie niezdolnego do pracy i udokumentuje okres składkowy i nieskładkowy – 25 lat mężczyzna (20 lat kobieta).

---

Zatrudniłam na czas zastępstwa kobietę, która – jak się później okazało – była w ciąży. Po trzech miesiącach pracy pracownica przedłożyła zwolnienie lekarskie. Wypłaciłam jej już wynagrodzenie chorobowe, po czym dalszą płatność zasiłku chorobowego przejął ZUS. Teraz został mi jeszcze jedna kwestia: czy po porodzie będzie jej przysługiwało prawo do zasiłku macierzyńskiego.

Małgorzata K.

Odpowiedź na Pani pytanie uzależniona jest od tego, czy pracownica urodzi dziecko jeszcze w trakcie trwania stosunku pracy, czy już po jego ustaniu. Jednym z podstawowych warunków uzyskania prawa do zasiłku macierzyńskiego jest urodzenie dziecka  w okresie ubezpieczenia chorobowego (np. z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę) albo w okresie urlopu wychowawczego. W niektórych przypadkach uprawnienia takie daje również poród po ustaniu zatrudnienia, jednak nie dotyczy to sytuacji przedstawionej w pytaniu.

Umowa o pracę, zawarta na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy, albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Przyjście dziecka na świat, choćby w ostatnim dniu zatrudnienia pozwala wówczas ubezpieczonej na skorzystanie z zasiłku macierzyńskiego. Zasada ta nie ma jednak zastosowania do umowy o pracę na czas określony zawartej, tak jak w przypadku opisanym w pytaniu, w celu zastępstwa pracownika w czasie jego nieobecności w pracy.

Jeżeli zatem pracownica urodzi dziecko przed powrotem do pracy osoby, którą zastępuje – uzyska prawo do zasiłku macierzyńskiego. W przeciwnym przypadku, gdy poród nastąpi po ustaniu zatrudnienia, zasiłek macierzyński nie będzie jej przysługiwał.