Prawnik radzi

Razem z mężem wybudowaliśmy dom i chcemy przekazać w formie darowizny nasze mieszkanie córce i zięciowi. Czy to prawda, że od części darowanej zięciowi będzie konieczność zapłaty podatku od darowizny?

Wydawać by się mogło, że darowizna na rzecz zięcia dokonana przez teściów nie powinna podlegać opodatkowaniu ze względu na bliskie stosunki rodzinne łączące podatników. Dla niektórych może być to zaskoczeniem, ale rzeczona darowizna (w części przypadającej na zięcia) podlega opodatkowaniu. Wynika to z faktu, że pomimo iż relacja łącząca obdarowanego z darczyńcami zawiera się w I grupie podatkowej, podatkowo nie stanowią oni najbliższej rodziny. Spadki i darowizny przekazywane w ramach najbliższej rodziny podlegają zwolnieniu podmiotowemu z obowiązku podatkowego. Zarówno ich przedmiot, jak i wartość z zasady nie odgrywają tu żadnej roli. Jednakże, określenie „najbliżsi” niejednokrotnie nie pokrywa się z jego potocznym znaczeniem, co w wielu przypadkach przysparza podatnikom niepotrzebnych kłopotów.

Zięć nie korzysta z przywileju zarezerwowanego dla członków najbliższej rodziny darczyńcy, czyli całkowitego zwolnienia z podatku na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (upsd). Wprawdzie i córka i zięć zaliczani są przez tę ustawę do I grupy podatkowej, lecz córka nie musi płacić podatku z tytułu darowizny od Państwa, natomiast jej małżonek obdarowany – tak. Podatek można obliczyć korzystając ze skali podatkowej w art. 15 ust. 1 upsd. Po spełnieniu pewnych warunków zięć może uniknąć daniny lub znacząco ją zmniejszyć. Chodzi o to, że w przypadku osób z I grupy podatkowej (oczywiście tych bez prawa do całkowitego zwolnienia z art. 4a) obdarowanych domem lub mieszkaniem, nie wlicza się do podstawy opodatkowania wartości 110 m kw. powierzchni użytkowej budynku lub lokalu (art. 16 ust. 1 upsd). W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału. Z ulgi może skorzystać obywatel polski lub mający miejsce stałego pobytu na terytorium RP. Nie może mieć prawa własności ani prawa spółdzielczego do innego lokalu lub budynku i nie może być najemcą innego domu lub lokalu. Dodatkowo musi się zameldować na pobyt stały i zamieszkiwać w darowanej nieruchomości przez 5 lat. Przez taki sam okres czasu nie może sprzedać przedmiotu darowizny. Początek tego terminu liczy się od dnia zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego, a jeśli obdarowany nie mieszka jeszcze w budynku lub lokalu - od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały. Zameldować trzeba się w ciągu roku od dnia zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego (art. 16 ust. 2 pkt 5 lit. a) i b) upsd). Warto skonsultować możliwość skorzystania z tej ulgi z notariuszem albo w urzędzie skarbowym. Jeśli z podatkowego punktu widzenia zięciowi nie będzie opłacało się przyjąć darowizny nieruchomości od Państwa, zawsze może ją przyjąć bez podatku od własnej żony. Innym rozwiązaniem jest sporządzenie u notariusza umowy majątkowej małżeńskiej, w której żona rozszerzyłaby majątek wspólny o otrzymaną od rodziców darowiznę. W tym przypadku współmałżonek też nie zapłaci żadnego podatku.