Ochrona przeciwpożarowa w Polsce dzieli się na dwa główne filary. Pierwszy z nich to Państwowa Straż Pożarna czyli zawodowa jednostka posiadająca ustawowe zadania, związane nie tylko z gaszeniem pożarów, ale również usuwaniem różnego typu zagrożeń. Drugim filarem ochrony przeciwpożarowej są jednostki ochotniczych straży pożarnych. Ponadto funkcjonują również jednostki zakładowej straży pożarnej, wojskowej straży pożarnej, lotniskowej straży pożarnej i podobne podmioty.

Państwowa Straż Pożarna pełni w trybie ciągłym funkcję, która podzielona jest na trzy zmiany. Każda ze zmian ma swojego dowódcę i rozpoczyna swoją pracę o godzinie 8.00. Dyżur pełni przez 24 godziny. Każda jednostka ratowniczo-gaśnicza (JRG) posiada specjalistyczne samochody, które są dysponowane do działań.

Ochotnicze straże pożarne nie pełnią funkcji w trybie ciągłym, ale „podrywane” są do działań, przez miejskie lub powiatowe stanowisko kierowania jeżeli zaistnieje taka konieczność. Wyposażenie i szkolenie ochotników w ostatnich latach bardzo się zmieniło. Nie różnią się oni już od swoich kolegów – zawodowców. Wielu z nich posiada specjalistyczne kursy. Czasem prowadzą działania samodzielnie. Działalność OSP wykracza jednak poza udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych. Druhowie biorą udział w życiu społecznym, religijnym, angażują się w różne lokalne akcje, prowadzą działania prewencyjne i współpracują z lokalnymi stowarzyszeniami. Każda jednostka ma swój zarząd, który składa się między innymi z prezesa, naczelnika (odpowiedzialnego za sprawy operacyjne), sekretarza itd. Czasem w skład zarządu wchodzi również osoba zajmująca się dokumentowaniem ich pracy.

Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze

Ważnym aspektem działalności OSP są działające w niektórych jednostkach młodzieżowe drużyny pożarnicze. Mogą do nich należeć osoby, które nie ukończyły jeszcze 18-tego roku życia. Konieczna jest zgoda rodziców. Młodzi strażacy biorą udział w zawodach sportowo-pożarniczych, turniejach wiedzy pożarniczej, konkursach. Mają szeroką możliwość zaangażowania. MDP powołuje zarząd na podstawie statutu.

– Młodzieżowe drużyny pożarnicze są bardzo ważne dla każdej jednostki OSP. Wielu strażaków zaczynało „przygodę” z pożarnictwem właśnie poprzez takie zaangażowanie. Jest to również ważne z punktu widzenia operacyjnego. Część osób zostaje później członkami czynnymi i bierze udział w działaniach ratowniczo-gaśniczych – mówi prezes OSP Zawada Janusz Rassek.

Podstawowe zadania MDP to: udział w zapobieganiu pożarom poprzez oddziaływanie na środowisko w celu przestrzegania przepisów przeciwpożarowych; podnoszenie wiedzy i umiejętności swoich członków w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej; organizowanie działalności kulturalno-oświatowej w środowisku z uwzględnieniem problematyki ochrony przeciwpożarowej; rozwijanie sprawności fizycznej członków poprzez uprawianie różnych dyscyplin sportowych i turystyki; podejmowanie i realizacja zadań pożytecznych dla ochrony przeciwpożarowej i drużyny oraz macierzystej OSP; działalność wolontarystyczna.

Najpierw MDP później akcje ratowniczo-gaśnicze

Wielu strażaków zawodowych i ochotników rozpoczynało od drużyn młodzieżowych. Czasami „zapisywali się do straży” zupełnie przypadkiem, czasem kontynuowali rodzinne tradycje.

– Młodzieżowe drużyny pożarnicze działające przy jednostkach OSP to moim zdaniem bardzo fajne rozwiązanie. Pozwalają już od najmłodszych lat rozwijać pasje dzieciaków zafascynowanych strażą i nie tylko. Praca w grupie, udzielanie pierwszej pomocy, to ważne zagadnienia. Mają one także wpływ na przyszłość. Pamiętajmy, że to nie tylko nauka o bezpieczeństwie i zagadnieniach p-poż. To też świetna zabawa. To możliwość zdobywania wiedzy,rozwijania swoich pasji. Nawet jeśli w przyszłości młodzi wybiorą inna ścieżkę kariery niż straż, to myślę, że uczestnictwo w zbiórkach MDP i to, co wchłoną, pomoże im w osiąganiu zamierzonych celów – mówi Barbara Skrzypczyk z OSP Zgoń.

– Wstąpiłem do młodzieżowej drużyny pożarniczej w wieku 10 lat. Mój ojciec był członkiem OSP i mnie również, już jako dziecko interesowała straż pożarna. Brałem udział w zawodach sportowo-pożarniczych, konkursach, ogólnopolskich turniejach wiedzy pożarniczej. Wiedza, którą uzyskałem, będąc w MDP przydała się później, kiedy już zacząłem brać udział w akcjach – mówi Sebastian Gorzolnik z OSP Zawada.

Nie wszystkie OSP mają drużyny pożarnicze

Nie jest tak, że każda jednostka OSP ma z automatu drużynę pożarniczą. Wszystko zależy od zaangażowania druhów, zarządu oraz samych chętnych. Powołanie MDP wiąże się z wielką odpowiedzialnością. Tym bardziej udział młodych druhów w zawodach sportowo – pożarniczych gdzie ważne jest bezpieczeństwo. Czasem brakuje pewnej tradycji w samej jednostce. W niektórych trwają jednak starania o powrót do tradycji.

– Z biegiem czasu zauważalny jest spadek zainteresowania lokalnej młodzieży pożarnictwem. Na początku roku podjęliśmy walkę o odtworzenie MDP, przeprowadziliśmy rekrutację wśród dzieci ze szkoły podstawowej w Syryni i ostatecznie udało nam się w pełni odtworzyć młodzieżową drużynę pożarniczą, której członkowie już teraz osiągają swoje pierwsze indywidualne sukcesy. Przykładem może być Artur Świtała, który reprezentował naszą jednostkę oraz powiat wodzisławski w eliminacjach wojewódzkich Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej. W czasach zdominowanych przez media społecznościowe oraz smartfony trudno jest zaangażować młodzież i wzbudzić zainteresowanie tematyką nie tylko pożarnictwa, ale też ogólnie pojętego bezpieczeństwa. Z pewnością jest to wyzwanie dla każdej z jednostek OSP w skali kraju. Warto jednak podjąć to wyzwanie, ponieważ to młodzież należąca do MDP stanowi o przyszłej sile i potencjale ratowniczym ochotniczych straży pożarnych. W naszym przypadku staramy się zainteresować młodzież poprzez cykliczne spotkania w remizie, w trakcie których m.in. prowadzimy dla nich szkolenia czy to z pierwszej pomocy czy też obsługi podręcznego sprzętu gaśniczego, aby byli dla pozostałych wzorem i przykładem oraz gdy zajdzie taka potrzeba, potrafili skutecznie udzielić drugiej osobie pomocy. Planujemy też organizację wycieczek integracyjnych oraz zajęć sportowych, przygotowujących młodzież do startu w zawodach. Jako strażacy bardzo się cieszymy, widząc w remizie młodzież, która jest zaangażowana i otwarta na zdobywanie wiedzy – mówi prezes Sebastian Bauer – OSP Syrynia.

Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze to bardzo ciekawa oferta dla młodych ludzi często opanowanych przez wirtualny świat. Wiedza i doświadczenie nabyte w straży zawsze się przyda, nawet wtedy, gdy nie zwiążemy się w swoim życiu ze strażą pożarną. Nabyta wiedza dotyczy tak ważnych rzeczy, jak sposobu wzywania jednostek, gaszenia pożaru, ewakuacji, rodzaju pożarów i gaśnic, udzielania pierwszej pomocy itd.

– Zachęcam młodych ludzi do wstąpienia w szeregi OSP. Można poznać wielu ciekawych ludzi i nabyć wiedzę i umiejętności. Wszytko czego się tam nauczyłem bardzo mi się przydało – kończy druh Gorzolnik.

Fryderyk Kamczyk