Tradycyjna i żywa wiara

Korzenie parafii sięgają przełomu XII i XIII wieku. Skupiała 12 wiosek i terytorialnie była jedną z większych parafii archidiecezji. Dzisiaj liczy około 2750 wiernych.

Sześć wieków wiary

Parafia w Pstrążnej jest bardzo stara. Według historycznych zapisków powstała najprawdopodobniej w połowie XIII wieku. We wsi istniał już wtedy kościół parafialny. Aby dotrzeć na mszę mieszkańcy niektórych wiosek wchodzących w skład parafii musieli pokonać nawet 13 kilometrów piechotą. Niejednokrotnie… boso. W połowie XVII wieku wszyscy parafianie byli katolikami. W historii parafii był jednak moment, kiedy w roku 1679 kościół parafialny chwilowo przeszedł w ręce luteran. Z czasem parafia kolejno zaczęła tracić wioski, które przyłączono do innych parafii. Tak w 1924 od Pstrążnej odłączono Pietrzkowice, Piece dwór oraz kolonię Buzowice na rzecz parafii w Radoszowach, a w 1946 roku Czernicę, Łuków i Czernickie Podlesie dołączono do parafii Czernica. Ostatnia zmiana terytorialna w parafii miała miejsce w 1998 roku, kiedy do Raszczyc przyłączono Żytną. Ponad sześć wieków istnienia z pstrążnieńskiej parafii stworzyło jedną, wielką rodzinę. – Mamy tu bardzo tradycyjną i żywą wiarę – podkreśla miejscowy proboszcz ks. Krzysztof Spyra.

Trzy kościoły

Pierwszy kościół pod wezwaniem św. Mikołaja wybudowano w 1335 roku, a poświęcony w 1341 roku. Świątynia przetrwała aż 400 lat. Ponieważ jednak groziła zawaleniem w 1679 roku została rozebrana. Ostatnim proboszczem w starym kościele był wówczas ks. Jan Kromer. Pięć lat później, w 1684 roku we wsi stanął nowy, drewniany kościół. Inicjatorem jego budowy był ks. Zygmunt Dyrdzik, proboszczujący parafii od 1683 do 1709 roku. Ponieważ jednak parafia wciąż się rozrastała, a świątynia nie była już w stanie pomieścić ogromnej liczby wiernych zaczęto myśleć o budowie nowej. Ostatecznie w 1905 roku  zarząd kościelny w Pstrążnej pojął decyzję o jej rozbiórce i wybudowaniu nowego kościoła. Tym razem miał to być kościół murowany. Jednym z wielkich darczyńców świątyni był Marcin Schultz, który na rzecz budowy zapisał 6 ha ziemi oraz 8 tys. złotych marek. Okazały kościół w Pstrążnej stanął w centralnym punkcie wsi w roku 1905. Tego samego roku został poświęcony, a konsekrowany w 1980 podczas  jubileuszu 75–lecia jego wybudowania. Dzięki ofiarności parafian w 1988 roku udało się wyremontować kaplicę w Dzimierzu i Rzuchowie oraz wznieść nową w Łańcach. Po długoletnich staraniach wybudowano też kościół filialny w Żytnej, który poświęcono w 1989 roku. Dziewięć lat później nowy kościół  filialny pw. św. Krzysztofa wybudowano w Lęgowie.

Legenda „Rzuchowskiej Górki”

Budowę kościoła w Pstrążnej otacza przekazywana z pokolenia na pokolenie legenda. Otóż według pierwotnych zamiarów nową świątynię miano zbudować na tzw. „Górce Rzuchowskiej. Na poświęconą wcześniej ziemię zwieziono już nawet drewno, ale którejś nocy zniknęło ono z placu budowy. Zgubę znaleziono w Pstrążnej, w miejscu gdzie kościół stoi obecnie. Budulec przewieziono z powrotem, jednak podobna sytuacja miała miejsce jeszcze trzykrotnie. Wtedy wszyscy przyjęli to jako znak, że nową świątynię trzeba wybudować w miejscu, gdzie odnajdywano drewno. Tym sposobem kościół pw. św. Mikołaja stanął w Pstrążnej, służąc do 1998 roku jednej z większych terytorialnie parafii w katowickiej diecezji. Dzisiaj kościół odwiedzają nie tylko miejscowi. Przyjeżdżają tu wierni z bliższych i dalszych stron.

W zabytkowym otoczeniu

Na terenie parafii, wokół kościoła znajduje się cmentarz gdzie najstarsze nagrobki pochodzą z początku XIX w. Jest tu m.in. pochodzący z 1835 roku  nagrobek ks. Józefa Marcinka z poziomą metalową płytą inskrypcyjną w języku polskim i metalowym krzyżem oplecionym metalowym wężem. W przykościelnym otoczeniu znaleźć można też kamienną Bożą Mękę z 1884 roku, trzy kapliczki wkomponowane w murowane ogrodzenie z ok. 1905 roku, figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem, murowaną z kamienia Grotę Matki Boskiej Fatimskiej.

Szacunek i współpraca

Ponad stuletni kościół w Pstrążnej prezentuje się nadzwyczaj okazale bez względu na porę toku. To duma i zarazem oczko w głowie tak parafian jak i proboszcza. Wierni bardzo angażują się w to, by świecił czystością a jego otoczenie zawsze było uporządkowane. Doskonale układa się współpraca wiernych z proboszczem, którzy na każdym kroku okazują życzliwość swojemu duszpasterzowi a on im tę życzliwość odwzajemnia. Dzięki temu udało się w parafii wybudować oratorium, w którym odbywają się spotkania seniorów, kursy języków obcych czy stypy i świetlicę parafialną. – Jesteśmy dumni z takiego proboszcza. Przewodzi kościołowi żywemu w parafii, zawsze ludzki i otwarty na każdego człowieka – mówią parafianie. – Bardzo szanuję moich parafian, a oni ten szacunek odwzajemniają, więc się bardzo dobrze nam współpracuje – nie pozostaje dłużny swoim wiernym proboszcz Krzysztof Spyra. Parafia współpracuje z sołtysami i szkołami. Pomaga dzieciom z biednych rodzin. Przy kościele działają liczne grupy parafialne. Jedna z nich codziennie przed mszą św. odmawia Koronkę do Bożego Miłosierdzia. Oczkiem w głowie proboszcza jest grupa Dzieci Maryi i ministranci. Marzeniem pstrążańskiego proboszcza jest natomiast większa ilość powołań kapłańskich i zakonnych w parafialnej wspólnocie.

Proboszczowie parafii

O historycznych proboszczach niezbyt wiele wiadomo. Pierwszym, którego wymieniają dokumenty z roku 1679 jest ks. Jan Kromer. W latach 1683–1709 parafii proboszczował  ks. Zygmunt Dyrdzik, budowniczy drugiego kościoła. W czasach współczesnych pierwszym proboszczem w Pstrążnej był ks. Jan Kulig (1922–1927). Po nim parafią zarządzali:  ks. Rudolf Pszczółka (1927), ks. Augustyn Rasek (1927–1945), ks. Paweł Hojka (1945–1959), ks. Emanuel Piwoń (1959–1967) oraz ks. Alfred Blaucik (1967–1984). W 1984 roku do św. Mikołaja przyszedł ks. Krzysztof Spyra, który zarządza nią do dzisiaj. Jego ogromną zasługą jest integracja mieszkańców w wielką parafialna rodzinę.

Małgorzata Sarapkiewicz

---

Parafia św. Mikołaja w Pstrążnej (gm. Lyski) – metryczka

• Adres, kancelaria: ul. Wyzwolenia 28, 44–284 Pstrążna, kontakt: tel. 32/ 430–00–80, e–mail: pstrazna@archidiecezja.katowice.pl, strona internetowa: brak
• Proboszcz:  ks. Krzysztof Spyra
• Wikariusz:  ks. Sławomir Maćkowiak
• Inni księża:  ks. Franciszek Skórkiewicz
• Liczba parafian: 2750
• Odpust parafialny: niedziela po 5 grudnia, niedziela po 24 lipca –w kościele filialnym św. Krzysztofa
• Wieczna adoracja: 3 maja
• Msze święte: w tygodniu –poniedziałek, czwartek i piątek godz.18.30 (zimą godz.16.30), wtorek i środa godz.7.30, sobota –godz.16.30, w niedzielę –godz.8.00, godz.10.30 i godz.16.30
• Inne kościoły i kaplice: kościół filialny św. Krzysztofa (msze św. –niedziela godz. 9.15)
• Inne miejscowości: Dzimierz, Łańce, Rzuchów–Lęgów
• Ulice: Pstrążna: Graniczna, Leśna, Łąkowa, Morcinka, Ogrodowa, Podleśna, Stawowa, Szkolna, Słoneczna, Topolowa, Wyzwolenia; Dzimierz: Marusze, Powstańców, Rzuchowska, Sportowa, Wygony;  Łańce: Borek, Długa, Grzybowa, Jarzębinowa, Kozłówki, Rzuchowska, Strażacka, Szkolna, Słoneczna, Wolności, Źródlana; Rzuchów–Lęgów: Boczna, Borkowa, Bukowa, Dębowa, Graniczna, Górna, Krzyżkowicka, Lęgów, Łąkowa, Miarki, Pstrązka, Pszowska, Raciborska, Rybnicka, Sportowa.
• Cmentarz: parafialny
• Dekanat: Pogrzebień