Wspólnota stanu wojennego

Po utworzeniu parafia w Przegędzy otrzymała wezwanie Matki Boskiej Bolesnej. Konsekrowany w 1988 roku nowo wybudowany kościół otrzymał tytuł Podwyższenia Krzyża Świętego. Cztery lata później biskup Damian Zimoń na takie samo zmienił również wezwanie parafii. Obecnie przegędzka wspólnota liczy 1,5 tys. wiernych i należy do dekanatu dębieńskiego.

Wikary od św. Andrzeja Boboli

W czerwcu 1973 roku w życiu mieszkańców Przegędzy pojawił się ks. Henryk Pawlica – wikariusz z macierzystej wówczas parafii w Leszczynach. Z misją założenia i zorganizowania we wsi parafii przy istniejącej tu małej przydrożnej kaplicy wysłał go biskup Herbert Bednorz. I choć były to czasy bardzo trudne dla Kościoła – przemian jakie dokonywały się w Polsce ksiądz Pawlica z wielką gorliwością zabrał się do pracy. Od chwili przybycia do Przegędzy duchowny stał się osobą niezmiernie cenioną w środowisku za swoją życzliwość, bezpośredniość i skromność. Zawsze podkreślał, że atutem parafii są wierni. Ksiądz Pawlica przyciągał ludzi, a oni z kolei przyciągali siebie wzajemnie. Przychodzili młodzi i starsi, tworząc trzon przyszłej parafii. Kiedy w 1980 roku wieś dostała zezwolenie na rozbudowę miejscowej kaplicy przegędzanie razem ze swoim duszpasterzem, wysiłkiem własnych rąk z wielkim poświęceniem i gorliwością, przystąpili do realizacji tego dzieła. Pół roku przed ogłoszeniem stanu wojennego Przegędza została wyniesiona do godności parafii, a jej pierwszym proboszczem został ks. Henryk Pawlica. Proboszcz wraz z wiernymi poszedł za ciosem i kiedy w kraju trwał stan wojenny, w Przegędzy zaczęły wznosić się mury kościoła. Proboszcz Pawlica jak na dobrego gospodarza przystało wszystkiego doglądał sam.

Po wybudowaniu świątyni z jego inicjatywy powstał przy kościele parking i cmentarz. Ksiądz Henryk Pawlica służył mieszkańcom Przegędzy 33 lata. W 2006 roku uznał, że zakończył w Przegędzy swoje wielkie wyzwanie – budowę kościoła murowanego oraz żywego i przeszedł na emeryturę. Mieszkańcy wsi bardzo serdecznie wspominają swojego pierwszego proboszcza. –  Proboszcz dbał o parafian. Poświęcał nam czas i lubił dzielić się doświadczeniem. Umiał przyciągnąć ludzi do kościoła. Zawsze był dostępny dla każdego – mówią parafianie. I do dzisiejszego dnia ks. Henryk Pawlica cieszy się wśród przegędzan wielkim szacunkiem. Co roku były proboszcz jest gościem na sołeckiej Wigilii. Duchowny z chęcią przyjeżdża w stare progi, a ludzie tak jak dawniej lgną do niego – wspominają, rozmawiają, śmieją się. – Jaki proboszcz, taka parafia – stwierdzają przegędzanie. A w Przegędzy ks. Henryk Pawlica stworzył wielką parafialną rodzinę.

Dobrzy pasterze

W całej swojej historii parafia w Przegędzy miała trzech proboszczów. Każdy inny, ale każdy otwarty i dobry dla ludzi. – Do tej pory mieliśmy szczęście do proboszczów i niech tak zostanie – stwierdzają parafianie. Od  lipca br. w Przegędzy wspólnotę parafialną tworzy nowy proboszcz ks. Józef Bryzik. Ludzie przyjęli go z otwartymi rękoma i sercem. Przed nowym proboszczem wiele lat posługi i pracy dla dobra wspólnoty oraz jej mieszkańców. Z pewnością doskonale sobie poradzi, bo choć we wsi jest niespełna dwa miesiące to już zyskał sobie przychylność wiernych. Ks. Bryzik zastąpił na parafialnym gospodarstwie ks. dra Andrzeja Marka, który służył tu przez sześć lat. Swoją dobrocią, szczerością i otwartością przyciągał ludzi do kościoła. To jego pomysłem było otwarcie przed wiernymi parafialnych ogrodów podczas corocznych dożynek sołeckich oraz zaproszenie na wspólny poczęstunek i spotkanie mieszkańców całej wsi. Wierni kochali go i szanowali, bo i proboszcz nigdy nie szczędził im dobrego słowa oraz pomocy. – Ks. Marek to wspaniały duszpasterz i dobry gospodarz. Każdy byłby dumny z takiego proboszcza. Zawsze uśmiechnięty, nie wywyższał się dlatego, że był księdzem. Zawsze miał dobre słowo dla wszystkich – dziecka, osoby starszej, biednego. Numer jego komórki był dostępny dla każdego – wspominają parafianie. Mało kto wie, że były proboszcz z Przegędzy był też diecezjalnym egzorcystą oraz ojcem duchownym w seminarium śląskim w Katowicach i ojcem duchownym kapłanów dekanatu Dębieńsko.

Z kaplicy do kościoła

Tylko ludzie odważni i wielkiej determinacji mogli podjąć się budowy kościoła zaledwie w kilka miesięcy po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego. W Przegędzy wierni zdobyli się na tę odwagę. Mieli dość męczących dojazdów bądź marszy do kościoła w Leszczynach zajmujących im 20–35 minut. Licząca wówczas 1,2 tys. osób wspólnota zbierała się na nabożeństwach w przydrożnej kaplicy pochodzącej z 1840 roku. Jednak ambicje przegędzan by wybudować własny kościół, były tak wielkie, że stan wojenny ich nie odstraszył. Uzyskanie zezwolenia na budowę kościoła w tym czasie graniczyło z cudem, ale Pan Bóg postawił na ich drodze ks. Henryka Pawlicę i udało się. Pierwszą łopatę na placu budowy nowej świątyni wbito już w kwietniu 1982 roku. Robota paliła się w rękach i już w Wigilię tego samego roku w dolnych pomieszczeniach kościoła odprawiona została pierwsza Pasterka. Kościół został konsekrowany w 1988 roku. Poświęcone zostały też salki katechetyczne, kaplica dzienna i probostwo. Siedem lat później w parafii założony został cmentarz. Ostatnim aktem budowy przegedzkiego kościoła było zawieszenie w 1997 roku dzwonów na kościelnej dzwonnicy. Świątynię, która stanęła w środku wsi wybudowano w wielkiej  bryle. Swoją wielofunkcyjnością nawiązuje do typu kościołów osiedlowych. W dolnej części kościoła znajdują się salki katechetyczne. Są też dwie boczne kaplice Miłosierdzia Bożego i Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Pod względem wystroju łączy elementy świątyń namiotowych i rzeźbiarskich. Kolory wewnątrz kościoła przyciągają wzrok. Podobnie jak mozaika nawiązująca do pierwotnego wystroju czy stacje Drogi Krzyżowej. Wystrój jest prosty, ale niezwykle ciepły. Serce świątyni to prezbiterum z ołtarzem głównym, nad którym góruje krzyż oraz fresk przedstawiający scenę nawiązującą do wezwania. Widniejący z boku pod chórem cytat „Kto uwierzy i przyjmie Chrystusa będzie zbawiony” zwraca uwagę na to, co najważniejsze – co od początku istnienia parafii i kościoła starali się zakrzewić w ludziach kolejni proboszczowie.

Stara ale... młoda

Historii Przegędzy jako wspólnoty parafialnej szukać można byłoby już w wieku XIII. Jak wynika bowiem z dokumentów pochodzących z tamtych czasów wieś należała do Kolegiaty Św. Krzyża w Opolu. Jednak przegędzka parafia jest o wiele młodsza. Pod względem kościelnym Przegędza należała do parafii pw. Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku. W 1840 roku w Przegędzy wybudowano przydrożną kaplicę, która później dała początek samodzielnej parafii. Na początku XX wieku wieś przyłączono do parafii św. Andrzeja Boboli w Leszczynach. Samodzielność kościelną uzyskała, kiedy w najpierw w 1973 roku utworzono tu stację duszpasterską, a w 1981 roku parafię. Dzisiaj wierni bardzo angażują się w życie parafii udzielając się w licznie działających przy kościele grupach. Parafia bardzo dobrze współpracuje z miejscową szkołą, strażą pożarną, kołem gospodyń wiejskich oraz radą sołecką. Efektem tej współpracy są organizowane dla mieszkańców sołectwa imprezy oraz uroczystości świeckie i kościelne.

Małgorzata Sarapkiewicz

---

Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Przegędzy - metryczka

• Adres, kancelaria: ul. Mikołowska 61a, 44-238 Przegędza
• Kancelaria czynna: poniedziałek i wtorek – godz. 8.30-9.00, czwartek – godz. 16.00-16.30, piątek – godz. 15.00-16.00 duszpasterska rozmowa z narzeczonymi (po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym), kontakt: tel. 32/431-53-00, 519 546 381, 519 546 382
• e-mail: przegedza@archidiecezja.katowice.pl
• Strona internetowa: www.parafia.przegedza.pl
• Proboszcz: ks. Józef Bryzik
• Liczba parafian:1500
• Odpust parafialny: niedziela po 14 września
• Wieczna adoracja: 16 kwietnia
• Msze święte: w tygodniu – poniedziałek, wtorek i środa godz.7.00, czwartek (msza szkolna) i piątek – godz.18.00 (XI-III godz.17.00), sobota – godz.18.00 (XI-III godz.17.00), w niedzielę – godz.7.30, godz.10.30 i godz.16.00,
• Inne nabożeństwa: nieszpory – niedziela godz.15.30, Droga Krzyżowa – piątek godz.16.15, Gorzkie Żale – niedziela godz.15.30, majowe – w tygodniu godz.17.15, różańcowe (październik) – niedziela godz.15.30 a w tygodniu od poniedziałku do środy po mszy św. porannej i od czwartku do soboty godz.17.30, pierwszoczwartkowe – po mszy św. rano i wieczorem, pierwszopiątkowe ku czci Najświętszego Serca Pana Jezusa – po mszy św. rano i wieczorem, pierwszosobotnie ku czci Niepokalanego Serca NMP – po mszy św. rano, do Miłosierdzia Bożego w każdy trzeci piątek miesiąca – po mszy św.
• Ulice: Ks. Damrota, Dworcowa, Kamieńska, Korfantego, Leszczyńska, Leśna, Mikołowska, Polna,  Piaskowa, Poprzeczna, Powstańców Warszawskich, Szkolna.
• Cmentarz: parafialny
• Dekanat: Dębieńsko