Kącik ZUS

Córka w dzieciństwie przeszła ciężką chorobę. Na trwałe upośledziła ją fizycznie i intelektualnie. Ukończyła jednak szkołę zawodową i rozpoczęła pracę w cukierni, w niepełnym wymiarze czasu pracy. Obecnie ma 29 lat. Przepracowane 7 lat i kilka miesięcy. Niestety w ostatnim czasie jej stan zdrowia znacznie się pogorszył. Teraz jest na zasiłku chorobowym. Czy może złożyć wniosek o rentę socjalną, czy też powinna się ubiegać o rentę z tytułu niezdolności do pracy, skoro pracowała?

Czytelniczka z Rybnika

Przedstawiony stan faktyczny wskazuje na to, że córka spełnia przesłanki do ustalenia prawa do renty socjalnej. Pod warunkiem, że orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS zostanie uznana za całkowicie niezdolnego do pracy, a niezdolność ta będzie wynikiem naruszenia sprawności organizmu, przebytego w dzieciństwie.

Przypomnijmy, że prawo do reny socjalnej może uzyskać osoba pełnoletnia, która została uznana za całkowicie niezdolną do pracy z powodu naruszenia sprawności do pracy, które powstało: przed 18. rokiem; w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku, w tym również w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Oznacza to, że ustalenie niezdolności do pracy może odbyć się w dowolnym czasie. Ale podstawą tego orzeczenia musi być naruszenie sprawności organizmu zaistniałe w określonym przez ustawę okresie. Warto wiedzieć, że dla osoby, której niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia rentowego, wskazana byłaby ocena stanu faktycznego pod kątem uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dla ubezpieczonych, którzy stali się niezdolni do pracy przed 30. rokiem życia, wymagany do renty okres składkowy i nieskładkowy wynosi:

• 1 rok - gdy niezdolność powstała przed 20. rokiem życia,
• 2 lata - gdy powstała między 20. a 22. rokiem,
• 3 lata -gdy między 22. a 25. rokiem,
• 4 lata -gdy między25. a 30.
• 5 lat - gdy niezdolność powstała po 30. roku życia.

Oznacza to, że na przykład w sytuacji córki naszej Czytelniczki możliwa jest również ocena pod kątem prawa do renty na powszechnych zasadach. A ile to będzie pieniędzy? Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy będzie zależna od przebytych okresów składkowych i nieskładkowych oraz podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie rentowe. Dla pracownika zatrudnionego na umowę o pracę podstawę tę stanowi wynagrodzenie, które pracodawca dokumentuje w formie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (Rp 7a).

Mam 55 lat, 35 lat pracy zawodowej, obecnie prowadzę sklep w wynajmowanym pomieszczeniu. Budynek został sprzedany, a nowy właściciel ma inną koncepcję przeznaczenia tego budynku. Zatem nie mam gdzie prowadzić swojej firmy. W związku z tym chciałam zapytać, czy spełniam warunki do przejścia na wcześniejszą emeryturę? Jeżeli nie, to co powinnam zrobić? Czy wystarczy zatrudnić się na min. pół roku na umowę o dzieło, czy muszę na umowę o pracę?

Anna J.

Niestety, nie przysługuje Pani prawo do żadnej wcześniejszej emerytury. Natomiast prawo do świadczenia przedemerytalnego osobie prowadzącej działalność gospodarczą przysługuje m.in. jeżeli została ogłoszona upadłość działalności prowadzonej nie krócej niż 24 miesiące.